کتابخانه همراه معارف اسلامی و علوم انسانی اسلامیکا

معرفی

کتابخانه اسلامیکا یک هدف ساده و در عین حال بنیادین را پیگیری می‌کند: اطمینان از انتشار ادبیات و محتواهای تولید شده در حوزه معارف اسلامی و علوم انسانی در فضاهای نشر و اطلاع‌رسانی مبتنی بر فن‌آوری‌های همراه.

بنابراین، کتابخانه اسلامیکا در مرحله اول تمامی ادبیات و محتواهای موجود را با سرعت و با رعایت ضوابط و معیارهای ویژه، برای مطالعه در محیط‌های علمی و اطلاعاتی جدید آماده می‌کند.

فن‌آوری‌های همراه چیست؟

فن‌آوری‌های اطلاعاتی همراه، نسل جدیدی از ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی است که در اثر پیوند میان تلفن‌های هوشمند و اینترنت و ظرفیت‌های جدید برای پردازش و نمایش اطلاعات به وجود آمده است. نسل جدید گوشی‌های هوشمند تلفن و رایانه‌های لوحی (تلبت)، به خاطر سهولت در حمل و کاربرد، نفوذ اجتماعی روزافزونی پیدا کرده و تا کنون کاربردهای مختلفی پیدا کرده است: ارتباطات، سرگرمی، مکان‌یابی، پزشکی و سلامت، مدیریت و مطالعه. بسیاری از صاحب‌نظران بر این باورند که کاربرد این ابزارها برای مطالعه، یکی از ماندگارترین کاربردها است.

امکانات جدید برای انتشار و مطالعه

ابزارهای جدید راه‌های بدیعی را برای انتشار محتوا فراهم آورده است به گونه‌ای که می‌توان آنها را یک انقلاب اطلاعاتی دیگر نام نهاد. اگر در انقلاب اطلاعاتی اول (مبتنی بر رایانه و اینترنت)، فرد ناچار از نشستن پای رایانه و رعایت الزامات خاص بود، ابزارهای جدید با حداقل نیاز به انرژی و حداقل وزن و نور کافی، همیشه روشن و در دسترس کاربر قرار دارد. این ویژگی‌ها باعث طراحی و توسعه سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای خاص برای مطالعه با استفاده از این دستگاه‌ها شده است.

امکانات جدید از چنان گستره و دامنه‌ای برخوردار است که برخی از توزیع کنندگان و حتی تولید کنندگان محتوا را به صرافت طراحی یک ابزار خاص برای انتشار و توزیع محصولات علمی و انتشاراتی خود بیاندازد. برای نمونه، شرکت آمازون با طراحی دستگاهی به نام «کیندل» و شرکت بارنز اند نوبل با طراحی دستگاه «نوک»، قدم به عرصه‌های جدید توزیع محتوا گذاشته‌اند. شرکت‌های دیگری هم چون سونی، اپل، سامسونگ، آی‌بی‌ام، اچ‌پی و بسیاری از شرکت‌های پیشگام در عرصه فن‌آوری، تجربه‌های پردامنه‌ای در این حوزه دارند. در موفقیت این تجربه‌ها همین قدر کافی است که بدانیم بر اساس آمارهای ارائه شده توسط شرکت آمازون، فروش آثار و محصولات در قالب فن‌آوری‌های همراه بر فروش آنها در قالب چاپی پیشی گرفته است.

قالب ای‌پاب

در میان قالب‌هایی که شرکت‌های مختلف برای استفاده روی محصولات خود طراحی کرده‌اند، قالب ای‌پاب عمومیت بیشتری پیدا کرده و در تمامی دستگاه‌های موجد در بازار قابل ارائه است. اگر با قالب پی‌دی‌اف آشنای دارید، باید گفت قالب ای‌پاب شباهت زیادی با پی‌دی‌اف دارد: با یک نرم‌افزار ساده در تمامی دتسگاه‌های همراه و رایانه‌های سنتی باز می‌شود. فضای کمی را اشغال می‌کند و کار با آن نیاز به مهارت یا دانش خاصی ندارد. علاوه بر این، مطالعه و خواندن از روی ای‌پاب، بیشترین شباهت را با خواندن از روی کتاب چاپی دارد: می‌توان دستگاه سبک را در وضعیت‌ها و موقعیت‌های مختلف در دست گرفت و مطالعه کرد. می‌توان متن را علامت‌گذاری کرده و حاشیه‌هایی برای آن نوشت. افزون بر این اندازه و رنگ قلم متن و رنگ و نور زمینه قابل تنظیم است.

تجربه‌‌ها نشان داده است که ابزارهای جدید امکانات تازه‌ای را برای خواندن فراهم آورده است. از سوی دیگر، شاخص های بازار هم نشان از افزایش نفوذ این ابزارها در جامعه دارد. بنابراین شایسته است بار دیگر با پیش‌گامی، تمامی ادبیات موجود را برای مطالعه در فضاها و بسترهای جدید آماده کنیم و راه را برای تولید محتواهای جدید در این حوزه آماده کنیم.

طرح اسلامیکا

با توجه به همه الزامات جدید، مرکز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم انسانی با همکاری گروهی از پژوهشگران حوزه‌های فن‌آوری اطلاعات و انتشار، طرح انتشار تمامی ادبیات موجود در فضاهای جدید را در دستور قرار داده است. پایگاه اطلاع‌رسانی اسلامیکا با بهره‌گیری از دانش نخبگان ایرانی و آخرین دستاوردهای تکنولوژی، توانسته است همه ابزارهای لازم را گردآوری نماید.

علاوه بر پایگاه اینترنتی، کاربران تلفن‌های همراه هوشمند و رایانه‌های لوحی می‌توانند، برنامه کاربردی طرح اسلامیکا را روی دستگاه خود نصب کرده و با مرور فهرست آثار، موارد مورد علاقه خود را به صورت رایگان و با سهولت تمام دریافت کرده و محتوای آن بهره برند.

مراحل بعدی طرح

در این مرحله، اسلامیکا همه تلاش خود را به گردآوری، سامان‌دهی و انتشار معارف موجود در فضاهای جدید اختصاص داده است، اما این مرحله تنها مرحله آغازین از یک طرح بزرگ است.

در مراحل بعدی اسلامیکا طرح‌های زیر را در نظر دارد:

1. راه‌اندازی سامانه ارتباط با مؤلفان و تولید کنندگان محتوا

2. راه‌اندازی سامانه ارتباط با مترجمان و پردازندگان محتوا

3. راه‌اندازی سامانه ارتباط با مدرسان و شارحان محتوا

4. راه اندازی سامانه ارتباط با عموم خوانندگان و مخاطبان متون

همان طور که آشکار است فن‌آوری‌های جدید، انتشار یک سویه را امری دو سویه کرده و ما را ملزم به برقراری ارتباط با تمامی عوامل تولید محتوا ساخته است. بر این باوریم که تنها با ارتباط فعال و مستمر و مفید با چهار لایه‌ی فوق است که می‌توان محتواهای کاربردی و متناسب با شرایط و اقتضایات روز دست یافت.

از تمامی دوست داران و علاقه‌مندانی که خواهان برقراری ارتباط با این سامانه بوده اعم از تولید کنندگان، مدرسان و خوانندگان، دعوت می‌شود با ارسال نظرات خود به آدرس info@islamica.ir ما در جهت شکل دادن به شبکه اجتماعی اسلامیکا یاری دهند.